|
|
Artyści i naukowcy dla Solidarności 1980-1990
Solidarność lat osiemdziesiątych zapoczątkowali robotnicy stoczni Gdańska,
Gdyni i Szczecina. W bardzo krótkim czasie Solidarność skupiła wokół siebie,
ponad wszelkimi podziałami ludzi wszystkich warstw społecznych, pochodzących z
różnych środowisk z całej Polski. Znaczącą rolę w wydarzeniach tych lat odegrali
artyści i intelektualiści.
Sztuka zaangażowana tamtego okresu powstawała ‑ nie z nakazu czy przymusu,
ale z wolnej woli twórców, którzy otwarcie manifestowali swoje poglądy i
wyrażali swój czas. Taka postawa budziła społeczne uznanie i ułatwiała
porozumienie między artystami i społeczeństwem. Miało wówczas miejsce wiele
ważnych wydarzeń artystycznych i intelektualnych, tworzyli je najwybitniejsi
polscy artyści, naukowcy i animatorzy. Ożywione nieoficjalne życie kulturalne
oparte na tym porozumieniu było istotnym czynnikiem sprawczym atmosfery lat
osiemdziesiątych.
Artystyczny sprzeciw realizowany był przez twórców oraz instytucje niezależne
i niepokorne. Znajdował wyraz w najróżniejszych formach, od literatury, sztuk
plastycznych, poprzez muzykę, teatr, film, estradę, happening, spotkania z
artystami i krytykami. Ulice pełne twórczości spontanicznej – murali, dekoracji,
afiszy ‑ były wizualną manifestacją nastrojów. Bardzo istotny był też udział
intelektualistów i naukowców, którego przejawem były między innymi spotkania,
wykłady i seminaria. W ruchu tym ważną rolę odegrał Kościół katolicki.
Artyści i naukowcy dla Solidarności 1980-1990 to
ogólnopolski projekt ciągły realizowany z inicjatywy Muzeum Narodowego w
Gdańsku, które z racji swojej lokalizacji i problematyki jaką się zajmuje, jest
predysponowane do gromadzenia przejawów twórczości lat osiemdziesiątych.
W
2006 roku Projekt był finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa
Narodowego, poprzez Narodowe Centrum Kultury, w ramach programu operacyjnego
PATRIOTYZM JUTRA. W roku 2007 finansowany przez Urząd Miasta Gdańska oraz przez
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. Honorowy patronat nad projektem
objął Marszałek Senatu RP Bogdan Borusewicz.
Celem Projektu jest
dokumentowanie udziału artystów, naukowców, stowarzyszeń, placówek kulturalnych
i instytucji w procesie odzyskiwania niepodległości w latach 1980-1990. W ramach
Projektu tworzymy archiwa relacji, dokumentów, fotografii, obiektów, itp. Pod
koniec każdego roku ukazywać się będzie katalog prezentujący efekty pracy.
Stefan Figlarowicz, 14 VIII 1981, Gdańsk, Plac Solidarności, Dni
Sierpniowe, reakcje publiczności podczas spektaklu Studenckiego Teatru
"Jedynka"
DO ARTYSTÓW, NAUKOWCÓW, DZIENNIKARZY
DO UCZESTNIKÓW WYDARZEŃ LAT
OSIEMDZIESIĄTYCH
ORAZ DO MŁODEGO POKOLENIA
Jeżeli byli Państwo w latach 1980-1990 twórcami lub
uczestnikami wydarzeń z szeroko pojętego kręgu kultury, sztuki i nauki
związanych z ruchem Solidarności, propagujących jej idee, będących
wyrazem oporu wobec politycznej rzeczywistości, prosimy o opisanie swoich
wspomnień i wrażeń oraz udostępnienie zachowanych materiałów.
Osoby, które tych czasów nie pamiętają, zachęcamy do
uczestnictwa w Projekcie poprzez zdobywanie informacji od starszego pokolenia.
Prosimy instytucje naukowe, archiwa, biblioteki, muzea,
uczelnie o pomoc w realizacji Projektu oraz informacje o dotychczas
zgromadzonych zbiorach i pracach naukowych.
Apelujemy o włączenie się w to przedsięwzięcie dziennikarzy,
zarówno poprzez udostępnianie materiałów archiwalnych jak i podejmowanie tej
tematyki.
Wojciech Bonisławski, dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku
Stefan Figlarowicz, kierownik Projektu.
Miron Białoszewski WYBUCH STANU
BŁOGOSŁAWIONA SIWULA Z WISZNU WOLI oraz STRESA (wpadają do
mieszkania KICI KOCI i SYBILLI GROCHOWA, krzyczą)
Stan wojenny!
KICIA KOCIA z SYBILLĄ GROCHOWA
Wojna?
z kim?
STRESA
nie z kim
BŁ. SIWULA
stan wojenny!
KICIA KOCIA
co za stan?
STRESA
w Polsce zawsze były trzy stany: przedwojenny, wojenny i powojenny
SYBILLA GR.
teraz jest ten środkowy
KICIA KOCIA
rozumiem
BŁ. SIWULA
módlmy się do wszystkich bóstw o małe nic złego (padają rzędem
we cztery, głowy do podłogi, antygłowy wypięte)
BŁ. SIWULA
nic złego
i w tył:
ogełz cin
i w przód:
nic
złego
WSZYSTKIE
i w tył:
ogełz cin
BŁ. SIWULA (antygłowa w dół, głowa w górę)
chyba że zaprotestujemy
WSZYSTKIE (odstają od podlogi)
BŁ. SIWULA
stanem pokoju
STRESA
wewnętrznego
KICIA KOCIA
zewnętrznego
SYBILLA GR.
powróżmy, którego
(sunie do okna)
wiecie co weszło na drogi?
KICIA KOCIA, STRESA
czołgi?
BŁ. SIWULA
kryj się!
(padają głowami do podłogi, antygłowy wypięte)
CHÓREM
kryj się! nie daj się!
kryj się! nie daj się!
OBJAŚNIENIA
Teksty mogą posiadać charakter pamiętnika, dziennika,
luźnych notatek, opisów, refleksji, reportaży i form literackich; które powstały
w trakcie wydarzeń lub współcześnie. Mogą być napisane ręcznie, w postaci
maszynopisu, pliku tekstowego, nagrania magnetofonowego, relacji ustnych itp.
Materiały archiwalne ‑ dokumenty, fotografie, obiekty,
nagrania dźwiękowe, wideo, itp. ‑ będziemy przyjmować po uprzednich
uzgodnieniach z redaktorami Projektu. Prosimy o ponumerowanie materiałów na
odwrocie miękkim ołówkiem oraz załączenie ich spisu sporządzonego zgodnie z
nadanymi numerami. Spis powinien zawierać:
- imię, nazwisko, adres przekazującego
- określenie charakteru przekazywanych materiałów – darowizna, depozyt, oferta
zakupu
- imię i nazwisko właściciela materiałów
- imię i nazwisko autora fotografii, tekstów, prac plastycznych, nagrań, itp.
- daty i miejsce powstania załączonych materiałów
- identyfikacja występujących osób i opis wydarzeń
okoliczności powstania
lub wejścia w posiadanie materiałów
- spis materiałów pozostających w archiwum Przekazującego, mających związek z
Projektem
Podpowiedzi, inspiracje, przypomnienia…
(interesujące nas
tematy)
- koncerty, wystawy, przedstawienia teatralne, projekcje, happeningi i
wydarzenia literackie mające miejsce w instytucjach kultury, kościołach, domach
prywatnych i na ulicy
- działalność naukowa i popularyzacja nauki – spotkania, wykłady, kursy, prace
naukowe
- pomoc ekspercka dla działaczy i struktur Solidarności
twórczość
literacka, filmowa, plastyczna, estradowa, kabaretowa, satyryczna
- gromadzenie przez muzea, biblioteki i archiwa dokumentacji wydarzeń
artystycznych i naukowych oraz wydawnictw podziemnych
- rola księgarzy w rozpowszechnianiu literatury
działalność dziennikarzy w
prasie i innych mediach, także niezależnych
- twórczość nieprofesjonalna, spontaniczna, murale, dekoracje, dowcipy
- organizatorzy i autorzy wydarzeń (jednorazowych lub cyklicznych)
- w jaki sposób docierały informacje o imprezach
nowe miejsca prezentacji
twórczości – ulica, kościoły, więzienia
- przebieg wydarzenia – szczególnie zapamiętane treści, panująca atmosfera,
interwencje, konfiskaty, itp.
- problemy i perturbacje organizacyjne – wesołe i dramatyczne.
Janusz Rydzewski, 3 V 1982, Gdańsk, ul. św. Ducha, mężczyzna
uciekający przed atakiem ZOMO
|
